Przyczyny uszkodzenia miazgi

• Próchnica.
• Odsłonięcie miazgi spowodowane urazem (często u dzieci i młodzieży).
• Pęknięcia szkliwa i zębiny (uraz lub zgrzytanie zędami).
• Zakażenie przez kieszonkę patologiczną w chorobach przyzębia.
• W rzadkich przypadkach może dochodzić do zapalenia miazgi na skutek przebiegu w organizmie chorób zakaźnych takich jak grypa czy szkarlatyna.
• Pozornie nieszkodliwe nawyki jak obgryzanie skórek u paznokci, nagryzanie ołówków, odgryzanie nitek mogą również doprowadzić do uszkodzenia zęba.
• Leczenie zachowawcze (nieszczelne wypełnienia lub niedostosowane do zgryzu czyli „ za wysokie”), a także zbyt szybkie leczenie aparatami ortodontycznymi.
• Działanie temperatury: ząb ze startą powierzchnią czy odsłoniętą szyjką silnie reaguje na wysokie i niskie temperatury - takie działanie drażniące powstaje np. podczas jedzenia bardzo ciepłych lub zimnych potraw. 
• Bodźce chemiczne: pokarmy słodkie i kwaśne wpływają drażniąco na miazgę (jest ona również wrażliwa na inne drażniące substancje chemiczne).
• Zabiegi naświetlania głowy i szyji czynnikami radioaktywnymi (radioterapia nowotworów), ale szkodliwe są też promienie nadfioletowe ( np. solarium).

Bardzo ważną kwestią jest wrażliwość miazgi na bodźce bólowe. Tę cechę często wykorzystuje się podczas diagnozy chorób endodontycznych. Na przykład jeżeli pacjent odczuwa bóle zęba od czasu do czasu, to jest to symptom raczej początkowej fazy podrażnienia miazgi i często stan taki jest możliwy do wyleczenia. Gdy jednak ból jest częsty i opisywany przez pacjenta jako promieniujący, to taka reakcja jest charakterystyczna dla nieodwracalnych procesów zapalnych miazgi, co wiąże się z koniecznością jej usunięcia.

To właśnie silny ból jest tym bodźcem, który zmusza pacjenta do odwiedzenia gabinetu stomatologicznego. Jednak w takiej sytuacji zmiany, które nastąpiły wewnątrz zęba, są już najczęściej poważne i wymagają bardziej skomplikowanego, a tym samym kosztowniejszego procesu leczenia, niż w przypadku wczesnych stadiów choroby.

Jest bardzo wiele czynników, które mogą doprowadzić do urazu miazgi i wywołania chorób endodontycznych. Dlatego zawsze podkreśla się rolę prewencji i kontrolnych wizyt u lekarza stomatologa. Tylko dzięki nim można zareagować szybko na powstanie zmian chorobowych i nie doprowadzać do ich zaawansowania, co może się skończyć leczeniem endodontycznym lub nawet utratą zęba.

Oczywiście organizm nie poddaje się od razu. Często umie bronić się przed działaniem niepożądanych czynników zewnętrznych takich, jak bakterie z ubytku próchnicowego, wysoka lub niska temperatura czy urazy mechaniczne (np. przy zgrzytaniu zębami). Ta obrona polega na budowie nowej zębiny lub odbudowie zniszczonej części starej tkanki przez tworzenie zębiny wtórnej lub zębiny sklerotycznej. Te nowe tkanki odkładają się w jamie zęba, powodując zmniejszenie jej światła. Jednak organizm nie może bronić się w nieskończoność. Poza tym jego reakcja nie jest zawsze taka sama i zależy od rodzaju czynnika chorobotwórczego atakującego ząb, a także od stanu miazgi oraz ogólnego zdrowia pacjenta.