Mosty

Most to stałe uzupełnienie protetyczne, które jest na trwale wkomponowane w łuk zębowy. Siły żucia w przypadku tych uzupełnień są przenoszone w sposób fizjologiczny, czyli poprzez ozębną zębów filarowych. To bardzo ważne gdyż pacjent szybko adaptuje się do tego typu protezy stałej i jej użytkowanie jest bardziej komfortowe niż w przypadku protez ruchomych.

Mosty składają się z przęsła odtwarzającego czynności i kształt utraconego zęba lub zębów oraz z elementów łączących przęsło z filarem, którymi mogą być: korona, ząb ćwiekowy, wkład koronowo-korzeniowy lub różnego kształtu i rodzaju wypustki przęsła łączące je trwale z zębem filarowym (np. za pomocą systemu inlay/onaly).

Każde leczenie jest poprzedzone wnikliwym wywiadem, badaniem i wykonaniem zdjęć rentgenowskich. Dzięki takiej analizie lekarz jest w stanie ocenić, czy można w danym przypadku zastosować uzupełnienie stałe w postaci mostu czy też nie. Kwalifikacja do leczenia mostem, polega na klinicznej i radiologicznej ocenie warunków zgryzowych, zębów filarowych pod względem klinicznym i radiologicznym. Ważne jest także określenie roli planowanego mostu w rehabilitacji funkcji żucia, mowy i kosmetyki w aspekcie całej jamy ustnej pacjenta. Warunkiem koniecznym do wykonania mostu jest obecność filarów protetycznych, które będą w stanie przenieść siły żucia występujące w obrębie całego mostu, czyli koron i przęsła. Taki most musi być zaprojektowany w sposób bezpieczny tak, aby nadmierne siły nie spowodowały przeciążenia zębów filarowych, co może doprowadzić do poszerzenia szpary ozębnowej, zaników części kostnej wyrostka zębodołowego, rozchwiania zębów filarowych i w konsekwencji ich utraty. Dlatego też odpowiednia diagnostyka i plan leczenia są podstawowymi kryteriami gwarantującymi trwałość wykonanej pracy.

Wykonanie mostu wiąże się najczęściej z wykonaniem koron na zębach własnych pacjenta, a jest to zabieg nieodwracalny gdyż korona protetyczna będąca elementem mostu osadzana jest na zębie oszlifowanym w odpowiedni sposób. Wyjątkiem są mosty osadzane w jamie ustnej na wszczepionych implantach, krótkie mosty na inlay’ach czy też mosty adhezyjne.

Mosty jako protezy stałe nie powinny być stosowane w przypadkach gdy:

  • liczba brakujących zębów jest zbyt duża,
  • rozwiązanie to nie spełniałoby w danych warunkach wymogów estetycznych i funkcjonalnych,
  • rokowanie co do jakości i wydolności zębów filarowych jest wątpliwe (zęby rozchwiane, zęby o małych i krótkich korzeniach, zęby ze zmianami okołowierzchołkowymi, zbyt mała ilość zębów własnych),
  • istnieją inne, lepsze w danym przypadku rozwiązania, które nie wymagają oszlifowania zębów sąsiadujących z brakiem,
  • pacjentami są dzieci i młodzież, gdyż konstrukcja mogłaby ograniczyć harmonijny wzrost w obrębie twarzoczaszki.

Mosty tradycyjne związane z wykonaniem koron na zębach filarowych dzielimy na:

  • jednobrzeżne - to takie mosty, w przypadku których koronę wykonuje się na zębie mocniejszym klinicznie, a uzupełnia się braki jednego zęba,
  • dwubrzeżne - to takie, przy których korony wykonywane są na zębach sąsiadujących z brakiem. W ten sposób uzupełnia się brak do 4 zębów w odcinku przednim i do 3 w odcinku bocznym,
  • wielofilarowe - osadzane są na kilku filarach. Uzupełniają one rozleglejsze braki zębowe i ich specyfika konstrukcji określana jest indywidualnie w danym przypadku,
  • składane są zaś konstrukcjami złożonymi np. z dwóch mostów, które następnie łączone są ze sobą w jamie ustnej pacjenta,
  • mosty adhezyjne – są to konstrukcje niewymagające wykonywania koron na zębach sąsiadujących z brakiem,
  • mosty osadzane na inlay’ach lub onlay’ach, które nie wymagają wykonywania koron, ale pozwalają na uzupełnienie braku tylko jednego zęba,
  • mosty wykonywane na implantach – w tym przypadku filarem protetycznym jest implant, na którym wykonuje się koronę, a konstrukcje takie nie wymagają preparowania zębów naturalnych w celu uzupełniania braku zębowego.

Postępowanie kliniczne

Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza wywiad i bada pacjenta oraz wykonuje zdjęcia rentgenowskie. Lekarz upewnia się również, czy przed podjęciem leczenia właściwego nie jest wskazane leczenie przedprotetyczne (zachowawcze, periodontologiczne, chirurgiczne). Wykonywane są także wyciski wstępne, na podstawie których tworzy się modele diagnostyczne, które służą do szczegółowego zaplanowania pracy i jednocześnie pozwalają na ostateczne objaśnienie pacjentowi na czym będzie polegało wykonanie mostu w tym przypadku.

Po zaakceptowaniu przez pacjenta planu leczenia oraz określeniu rokowania, przystępuje się do klinicznego i laboratoryjnego wykonania pracy. Pierwszy etap kliniczny to oszlifowanie zęba zgodnie z zasadami sztuki lekarskiej obowiązującymi w zakresie wykonywania koron i mostów oraz wykonanie koron ochronnych na zębach filarowych. Korony ochronne wykonywane są po to, aby odizolować tkankę zęba od dostępu czynników zewnętrznych (bodźce termiczne, bakterie, urazy mechaniczne), ze względu na konieczność zachowania podstawowych walorów estetycznych, jak również zachowania funkcji zęba w łuku zębowym w zakresie zgryzu, artykulacji i ochrony tkanek przyzębia.

Podczas kolejnej wizyty klinicznej, zdejmuje się korony ochronne, oczyszcza filary, kontroluje stan przyzębia i poprawność preparacji tkanek twardych oraz pobiera się precyzyjne wyciski całego łuku zębowego wraz z zębami filarowymi i kieszonką dziąsłową. Oprócz tego pobierany jest wycisk łuku przeciwstawnego i rejestrowane jest zwarcie najczęściej za pomocą kęska zwarciowego (wosk, silikon, masy termoplastyczne). Wizyta kończy się wstępnym doborem koloru, kształtu zębów, określenia specyfiki wykonania przęsła mostu. Całość wysyłana jest do laboratorium techniki dentystycznej.

Kolejny etap kliniczny, to kontrola poprawności laboratoryjnego wykonania zleconego etapu laboratoryjnego pod względem spełnienia wymogów klinicznych (szczelność brzeżna, kształt) – w przypadku mostów metalowo-ceramicznych jest to nośnik metalowy. Nośnik stanowić będzie wnętrze mostu, na nim w kolejnym etapie napalone będą warstwy porcelany, które swoim kształtem i kolorem odtworzą funkcje i estetykę uzupełnianych braków zębowych. Lekarz decyduje o tym, czy praca technika dentystycznego spełnia wszystkie określone przez niego założenia kliniczne i konstrukcyjne. Po jej akceptacji zleca laboratorium wykonanie kolejnego etapu pracy.

Zwykle na tym etapie przymierzany jest gotowy lub prawie gotowy most, w którym ocenia się kliniczną i techniczną poprawność jego wykonania oraz walory estetyczne. Mogą być również wykonywane drobne korekty w zakresie zwarcia lub kształtów zębów, a także ostateczne określenie szczegółów kolorystyki, tak aby efekt końcowy był efektem naturalnym i spełniał oczekiwania pacjenta.

Po zakończeniu tej części leczenia, most odsyłany jest do laboratorium w celu ostatecznego dokończenia prac technicznych.

Kolejny etap kliniczny to ostateczna kontrola poprawności wykonanej pracy i, w przypadku braku zastrzeżeń, osadzenie mostu na cemencie tymczasowym lub dlugoczasowym. W pierwszym przypadku możliwe jest jeszcze zdjęcie mostu np. po kilku tygodniach, co pozwala na uwzględnienie uwag dotyczących funkcji i zebrania informacji, które mogą się pojawić w trakcie początkowego okresu użytkowania nowego uzupełnienia. Po osadzeniu mostu na cemencie docelowym jego usunięcie bez uszkodzenia jest praktycznie niemożliwe. Wizyta kończy się poinformowaniem pacjenta, o sposobie użytkowania nowego uzupełnienia, wymogach związanych z higieną, szczegółach, na które powinien zwracać uwagę, a także konieczności przeprowadzania wizyt kontrolnych według indywidualnie ustalonego harmonogramu.

Zalety:

  • mostów nie wyjmuje się z jamy ustnej - są one na stałe osadzone
  • mosty nie posiadają dodatkowych elementów, tak jak to jest w przypadku protez ruchomych, więc są najlepiej akceptowane pod względem wygody i estetyki
  • mosty przenoszą siły żucia w naturalny sposób poprzez ozębną zębów filarowych, czyli w sposób fizjologiczny, tak jak w przypadku uzębienia naturalnego

Wady:

  • mosty tradycyjne wymagają oszlifowania zębów sąsiadujących z brakiem