Licówki
Licówki to cienkie, wykonywane w pracowni protetycznej płatki porcelany przyklejane na pojedynczy ząb. Ten rodzaj stałych uzupełnień protetycznych stosujemy w stomatologii do pokrycia nieestetycznych zewnętrznych powierzchni zębów. Dzięki licówkom możliwe jest skutecznie korygowanie koloru i kształtu widocznych części zęba. Mocuje się je do zewnętrznej części zęba. Licówki wykonywane są z porcelany lub materiału kompozytowego, indywidualnie dla każdego pacjenta.
Licówki są mało inwazyjną metodą korygowania kształtu i koloru zębów. Podczas ich wykonania zaszlifowuje się fragment powierzchni zęba wraz z brzegiem siecznym, ale w znacznie mniejszym stopniu niż w przypadku preparacji tkanki zęba pod koronę. W niektórych przypadkach można wykonać licówkę bez konieczności szlifowania powierzchni zęba. Mniejsza inwazyjność zabiegu w porównaniu do koron zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań takich jak zapalenie miazgi zęba.
Specjaliści częściej zalecają licówki porcelanowe. Są one nieporównywalnie bardziej estetyczne i trwalsze niż licówki kompozytowe. Licówki można mocować na powierzchni wszystkich zębów, które się do tego kwalifikują, choć de facto najczęściej w celu poprawy wyglądu montuje się je w odcinku przednim, na tych zębach, które są widoczne podczas mówienia, uśmiechania się i ruchów wynikających z mimiki twarzy.
Wykonanie licówki nie jest zabiegiem prostym. Wymaga doświadczenia i dużej precyzji wykonania. Lekarz bowiem musi nie tylko dostosować barwę licówki tak, aby leczony ząb nie odróżniał się od innych. Powinien również ukształtować licówkę w taki sposób, aby nie wywołać zgryzu urazowego, który mógłby doprowadzić do pogorszenia trwałości wykonanego uzupełnienia lub do zmian patologicznych związanych ze zgryzem i artykulacją. Równie ważną sprawą jest właściwe osadzenie i zacementowanie licówki, aby uzyskany efekt był estetyczny i trwały.
Oczywiście, jak każda metoda leczenia, tak i stosowanie licówek ma wady i zalety. Jak za każdym razem dobór odpowiedniej metody jest poprzedzony wnikliwym procesem diagnostycznym. Zatem tylko podczas analizy i badania stomatologicznego lekarz będzie mógł należycie ocenić specyficzne warunki pacjenta i zarekomendować daną metodę leczenia. Należy również pamiętać, by podczas takiej diagostyki powiedzieć naszemu lekarzowi o swoich oczekiwaniach związanych z proponowanym leczeniem. Ważne są również możliwie szeroko opisane przez pacjenta potrzeby związane z poprawą wyglądu uzębienia. Tylko taka współpraca ze specjalistą może prowadzić do uzyskania dobrych rezultatów oraz jest w stanie zapewnić pacjentowi komfort leczenia i satysfakcję z osiągniętych wyników leczenia.
Przebieg zabiegu
Zazwyczaj zabieg osadzania licówek wymaga dwóch 1,5 godzinnych wizyt. Proces wymaga też współpracy z pracownią protetyczną, w której zostanie wytworzona licówka na podstawie pobranych wycisków.
Po badaniu diagnostycznym stwierdzającym możliwość wykonania licówek następuje pierwsza wizyta, podczas której preparuje się w znieczuleniu powierzchnię zęba, pobiera precyzyjne wyciski i zabezpiecza powierzchnię zęba do kolejnej wizyty, tak aby zachować estetykę i chronić ząb przed działaniem czynników zewnętrznych. Podczas wizyty określa się też kolor wykonywanych licówek.
Dalsza część pracy wykonywana jest w laboratorium protetycznym. Podczas kolejnej wizycie zdejmuje się tymczasowe uzupełnienie preparowanej powierzchni zęba i przymierza się licówkę, aby sprawdzić, jak szczelnie przylega do powierzchni, wstępny efekt estetyczny i skontrolować zgryz i artykulację. Następnie dobiera się kolor cementu, przy pomocy którego przykleja się licówkę do powierzchni zęba. Przed przyklejeniem licówki szkliwo wytrawia się, odtłuszcza, a następnie osadza licówkę w taki sposób, aby warstwa kleju była jak najcieńsza. Następnie usuwa się zewnętrzne pozostałości kleju, sprawdza zgryz, artykulację i uzyskany efekt kosmetyczny. Na koniec lekarz instruuje pacjenta co do konieczności dokonania kontroli, sposobu pielęgnacji i użytkowania wykonanego uzupełnienia.
Ogromny wpływ na efekt długoczasowy ma odpowiednia technika mocowania licówki i dobór właściwego typu cementu o odpowiednich parametrach estetycznych. Obecnie najszerzej polecane są cementy kompozytowe o dualnym charakterze, co oznacza, że wiązanie cementu może odbywać się zarówno na drodze światłoutwardzania, jak i na drodze chemicznej. Technika cementowania za pomocą materiałów złożonych wymaga zapewnienia bezwzględnej suchości, dlatego podczas zabiegu dokładnie izolujemy leczony obszar przed dostępem śliny za pomocą koferdamu, który jest cienkim arkuszem wykonanym z naturalnej gumy lateksowej, którym wyściełamy okolice leczonego obszaru.
Rzecz jasna, o własne zęby jak i o uzupełnienia należy odpowiednio dbać. Konieczna jest zatem systematyczna higiena jamy ustnej i regularne wizyty kontrolne u dentysty prowadzącego.
Zalety
- Licówki porcelanowe nie ulegają przebarwieniom i przez cały okres trwania zachowują piękny wygląd i kształt.
- Porcelana jest doskonale tolerowana przez organizm. Wykazuje się dobrą estetyką. Nie powoduje odczynów zapalnych, toksycznych czy alergicznych.
- Przewagą licówek nad koronami jest to, że można zachować większą część naturalnego zęba pacjenta.
- Dzięki licówkom uzyskuje się naturalny i estetyczny efekt długoczasowy.
Wady
- Po zabiegu pacjent potrzebuje tydzień lub dwa na przyzwyczajenie się do zmiany. Montaż licówek pociąga za sobą zwykle zmianę rozmiaru, odstępów, czy kształtu zębów, dlatego pacjent początkowo odczuwa dyskomfort.
- Naturalny kolor zęba w pewnym stopniu prześwituje przez licówkę, pomimo stosowania specjalistycznych cementów do jej osadzenia. Uzyskany efekt jest wypadkową koloru licówki, koloru cementu i naturalnego koloru zęba.
- U niektórych pacjentów wykonanie licówki jest bardzo trudne lub niemożliwe ze względu na warunki zgryzowe dyskwalifikujące wykonanie tego uzupełnienia.
- Występują trudności z dopasowaniem i doborem właściwego cementu wymagające bardzo dużego doświadczenia lekarza.
- Licówki mogą ulec odklejeniu.
- W wyniku nadmiernego obciążenia mechanicznego licówka może ulec odklejeniu lub uszkodzeniu.
- Często występują trudności z naprawą uszkodzeń mechanicznych licówek. Bywa, że uszkodzenie jest tak znaczące, że trzeba wykonać nowe wypełnienie.
- Nie wykonuje się licówek na zębach martwych.
Najczęściej zadawane pytania
Korona protetyczna wymaga większej preparacji tkanek twardych zęba w porównaniu do licówek. Korona obejmuje całą powierzchnię zęba lub większą jego część. Licówki wykonuje się na powierzchni wargowej.
Jest to uzupełnienie trwałe, ale tak samo jak ząb stały może ulec uszkodzeniu lub zniszczeniu.
By poprawić wygląd zęba i by przywrócić mu właściwą jego funkcję wykonuje się licówkę. Podobnie jeżeli wybielanie zębów jest niemożliwe lub nie przyniesie pożądanego efektu licówka jest alternatywą dla wykonania korony.
Licówki kosmetyczne montowane są na zębach:
— przebarwionych,
— z uszkodzonym brzegiem siecznym,
— mających nieprawidłowy kształt,
— wypełnionych nieestetycznym materiałem,
— które w wyniku translokacji wyrosły w zamienionej kolejności,
— na grupach zębów w celu poprawy estetyki kilku zębów (likwidacja szpar między zębami),
— zwykle są montowane na zębach przednich.
Przed zastosowaniem tej metody leczenia specjalista przeprowadza szczegółową analizę warunków zgryzowych. Nie u wszystkich pacjentów można bowiem licówki zastosować. Dlatego lekarz musi ocenić, czy jest to najlepsza metoda leczenia w danych warunkach. Lekarz zbiera też informacje dotyczące ogólnego stanu zdrowia pacjenta. By móc dokładnie przeprowadzić analizę diagnostyczną, oprócz wywiadu lekarz przeprowadza badanie wewnątrzustne, dokonuje analizy modeli diagnostycznych, często też przed decyzją zleca wykonanie odpowiednich zdjęć rentgenowskich.
Nie zawsze licówki są najlepszym wyjściem służącym poprawie wyglądu i funkcjonalności nieprawidłowego zęba. Czasem ta metoda jest wręcz odradzana lub niemożliwa do wykonania.
Przeciwwskazaniami są np.:
- parafunkcje zwarciowe (bruksizm) i niezwarciowe (szkodliwe nawyki, które powodują zbyt duże, nietypowe naciski na uzupełnienia np. obgryzanie paznokci czy ołówków)
- zbyt krótkie lub bardzo małe zęby (o ile nie jest planowany zabieg chirurgiczny odsłaniający większą powierzchnię zęba)
- zęby z niedostateczną jakościowo lub ilościowo warstwą szkliwa
- niektóre bolesne zburzenia okluzyjne
- nie wykonuje się licówek na zębach przeleczonych endodontycznie
Jeżeli lekarz oceni, że pacjent nie potrafi utrzymać prawidłowej higieny jamy ustnej, to zdecydowanie odradzi wykonanie licówek. Ponieważ nieprawidłowa higiena jamy ustnej może w znacznym stopniu wpłynąć na trwałość i wygląd wykonanego uzupełnienia.